SINT-PIETERS-LEEUW: – Vlaams minister Ben Weyts stelde vandaag de streefbeeldstudie voor, voor de opwaardering van het kanaal naar Charleroi in Sint-Pieters-Leeuw, Beersel en Drogenbos.
De Vlaamse overheid heeft een ambitieus plan klaar om het kanaal tussen Halle en Drogenbos te moderniseren. Het kanaal wordt breder, er komen nieuwe sluizen in Lot en Ruisbroek, en nieuwe, hogere bruggen moeten het gebruik van grotere schepen toelaten.
Ook de oevers van het kanaal worden vernieuwd om er meer planten en dieren te laten leven. De werkzaamheden zullen alles samen 250 miljoen euro kosten, waarvan 90 miljoen voor het gedeelte tussen Halle en Brussel.

Streefbeeldstudie Sint-Pieters-Leeuw
Het kanaal naar Charleroi doorkruist tweemaal het grondgebied van Sint-Pieters-Leeuw. In het zuiden ter hoogte van de site Zenneveld nabij de Alsembergsesteenweg. In het noorden ter hoogte van de sluis van Ruisbroek. Net zoals de doortocht van Halle, moet ook het kanaal op het grondgebied van Sint-Pieters-Leeuw gemoderniseerd worden. Op dit ogenblik wordt hiervoor een streefbeeldstudie uitgevoerd. Het doel van deze studie is om het toekomstbeeld van het kanaal te bepalen en een globale visie hierover uit te werken. Ter hoogte van de Molens van Ruisbroek werd al een nieuwe oever aangelegd.
– Driefonteinenbrug
De ontsluiting van de bedrijvenzone nabij de Ring rond Brussel op de linkeroever van het kanaal, tussen de Bergensesteenweg (N6) en het kanaal, is niet optimaal. Vrachtwagens die van en naar deze site rijden kunnen dit voorlopig enkel maar via de N6 en doorheen een aantal woonwijken.
Om het verkeer op de Bergensesteenweg (N6) en in deze woonwijken in te ontlasten, onderzoekt W&Z de mogelijkheden voor de aanleg van een brug over het kanaal in het verlengde van de Drie Fonteinenstraat. Deze nieuwe Drie Fonteinenbrug, met aansluiting op de Ring rond Brussel, zal het vrachtverkeer van de bedrijven rond het kanaal van de steenweg halen en wegleiden via de Humaniteitslaan. De zone rond het kanaal zal daarmee aantrekkelijker worden voor nieuwe bedrijven, die op zoek zijn naar een locatie met een goede ontsluiting. En tegelijkertijd zal hiermee het lokale verkeer op de linkeroever vlotter en veiliger worden.
Op dit ogenblik wordt de bestaande toestand (juridische toestand, eigendomssituatie, de aanwezigheid van nutsleidingen, …) van de projectzone in kaart gebracht met het oog op de uitvoering van een studieopdracht van de brug in 2017.
opwaardering van het kanaal naar Charleroi in Sint-Pieters-Leeuw, Beersel en Drogenbos.
Wat?
Een metamorfose voor het kanaal naar Charleroi! We spreken er al vele jaren over, maar nu krijgen de plannen écht vorm. Het kanaal naar Charleroi ondergaat binnen afzienbare tijd een grondige facelift. Zo zullen schepen tot 1.350 ton en drie containerlagen hoog, het kanaal kunnen opvaren. Op deze manier wordt het transport van goederen over het water extra aantrekkelijk. We starten de werken in het centrum van Halle maar ook in de gemeenten Beersel, Sint-Pieters-Leeuw en Drogenbos staan er projecten op til.
De ambities van W&Z
– Het vlotter maken van het scheepvaartverkeer en het verbeteren van de doorvoercapaciteit.
– Reconversie van verlaten industrieterreinen en het stimuleren van watergebonden bedrijfsactiviteiten.
– Een betere afwikkeling van het verkeer rond het kanaal en meer ruimte geven aan voetgangers en fietsers langs en over het kanaal.
– Wonen langs het kanaal is een troef. De kades in de verschillende woonkernen worden echte ontmoetingsruimtes waarbij het zicht op en de beleving van het water centraal staat. Hierbij hoort ook een voldoende hoog waterpeil.
– Hedendaagse, natuurlijke inrichting van de kades en oevers moet zorgen voor een versterking van de waterbeleving, een toeristische en recreatieve meerwaarde, meer biodiversiteit en een aangenamere woonomgeving.
Waarom?
De aanleiding voor de werken op en rond het kanaal naar Charleroi in Vlaanderen is het verbeteren van de toegankelijkheid van de waterweg voor binnenschepen en het intensiveren van de containervaart over water. Maar voor W&Z is dit niet de enige ambitie. Samen met het stads- en gemeentebesturen wil W&Z deze werken aangrijpen om de leefbaarheid en de mobiliteit rond het kanaal te verbeteren, met onder meer nieuwe bruggen, aantrekkelijke wandel- en fietskades, natuurvriendelijke oevers, betere waterbeheersing en extra ruimte voor stadsontwikkeling langs de waterkant … Er ligt dus veel moois in het verschiet!
Waarom moderniseren?
– Onderdeel van het Europees transportnetwerk
Op Europees niveau is het kanaal naar Charleroi opgenomen in het Europees transportnetwerk (TEN-T) en werd het kanaal gecatalogeerd onder klasse IV. Dit betekent dat op het kanaal schepen tot 1.350 ton moeten kunnen varen. Deze aanbeveling werd opgenomen in het Infrastructuurmasterplan Vlaamse Waterwegen, dat de ambitie van de Vlaamse regering moet waarmaken om zich binnen Europa te kunnen onderscheiden op het vlak van slimme en duurzame logistiek en dit onder meer door een bevordering van de binnenvaart.
– Aanpassen van de infrastructuur naar hedendaagse noden
Op het 14 km lange traject van het kanaal op Vlaams grondgebied werden door de jaren heen aanpassingswerken doorgevoerd. Toch voldoet het kanaal niet meer aan de hedendaagse noden. Moderne schepen van 1.350 ton kunnen er wel varen, maar de beperkte afmetingen en de diepte van de vaargeul zijn een voortdurende belemmering.
De sluizen van Ruisbroek, Lot, Halle en Lembeek zijn al 85 jaar oud. Met hun lengte van 81,60 meter schieten ze enkele meters tekort om de grootste klasse IV-schepen van 85 meter te verwerken. De bruggen over het kanaal hebben een beperkte doorvaarhoogte en zijn te laag voor schepen met drie containerlagen. Het kanaal kan zijn rol als belangrijke as op het Europese waterwegennet dus onvoldoende vervullen, terwijl de kosten voor het onderhoud van de verouderde bruggen en sluizen hoog oplopen.
– Meer goederentransport over het water en minder over de weg
– Mooiere kanaalomgeving
Een kanaal is meer dan alleen maar scheepvaart. Er wonen mensen in de buurt, er zijn bedrijven naast gevestigd, er rijden auto’s en vrachtwagens over het kanaal en ook fietsers en voetgangers moeten langs of over het water hun plaats vinden.
De modernisering van het kanaal is dé uitgelezen kans om het kanaal beter in te passen in het landschap en stads- en dorpsdelen aan beide zijden van het water beter met elkaar te verbinden. Het louter aanpassen van het kanaal voor de scheepvaart is niet voldoende. De opwaardering van het kanaal moet ook een echte meerwaarde bieden voor de bewoners, bedrijven en recreanten.
Deze slideshow vereist JavaScript.
Stappenplan: wat dient er te veranderen?
Op het water
– Verhogen van de bruggen
De meeste bruggen over het kanaal naar Charleroi zijn te laag voor scheepvaart met drie containerlagen. Zo is de vrije hoogte onder de sasbruggen in Lot en Ruisbroek beperkt tot maar 4m60. Door de vele aansluitingen en overstorten van waterlopen naar het kanaal, kan bij hevige regenval het waterpeil van het kanaal met twintig centimeter stijgen. Ook dit is nadelig voor de scheepvaart.
Om deze redenen moeten de bestaande bruggen vervangen worden door bruggen met een vrije hoogte van 7,20 meter.
De vernieuwing van de bruggen biedt dan ook weer kansen om het comfort en de veiligheid voor voetgangers en fietsers sterk te verbeteren en de verkeersafwikkeling rond de brug aan te passen. Zo kunnen de landhoofden van de bruggen zodanig gepositioneerd worden dat het jaagpad onder de brug kan doorlopen waardoor gevaarlijke conflictsituaties met het bovengrondse autoverkeer vermeden worden.
– Verbreding van de vaargeul
De huidige vaargeul werd in de jaren 1930 ontworpen voor schepen met een scheepslading tot 600 ton. Voor een vlotte scheepvaart van schepen van 1.350 ton moet de vaargeul dan ook verbreed worden zodat twee grote schepen elkaar optimaal kunnen kruisen. Met een bredere vaargeul kunnen de schepen ook sneller varen waardoor tijdswinst en rentabiliteit geboekt worden.
Alle aanpassingen vinden plaats binnen het huidig kanaaltracé. Het grootschalig verleggen van het kanaal of het volledig rechttrekken van bochten is niet aan de orde.
– Verdiepen van de kanaalbodem
Voor grotere schepen met meer diepgang is een waterdiepte van 4 meter nodig. Op de meeste plaatsen varieert de huidige waterdiepte van het kanaal tussen de 3,20 meter en 3,50 meter. Het kanaal moet dus wat verdiept worden.
Omwille van de vaste en te lage spoorwegbruggen over het kanaal in Halle, moet de kanaalbodem tussen de sluizen van Halle en Lembeek 1,95 meter uitgegraven worden en het waterpeil met 1,15 meter verlaagd. Hiermee behalen we de vooropgestelde vrije hoogte van 7,20 meter onder bruggen en een waterdiepte van 4 meter.
– Vernieuwen van de sluizen
Om de grotere schepen vlot te versassen moeten de vier sluizen op het traject vervangen worden door nieuwe, langere en breder sluizen met meer diepgang. De scheepvaart kan natuurlijk niet voor lange tijd onderbroken worden voor de aanleg van de nieuwe sluizen. Daarom worden de nieuwe sluizen op een andere plaats gebouwd, maar wel steeds in de nabijheid van de bestaande sluizen.
– Watertoevoer en waterafvoer
Het kanaal heeft voor de regio een belangrijke waterafvoerende functie binnen het Zennebekken. Omwille van historische wateroverlast in de regio werden in de jaren 1950 heel wat natuurlijke waterlopen rechtstreeks aangesloten aan het kanaal. Deze mondingen of overstorten naar het kanaal kunnen bij hevige regenval er evenwel voor zorgen dat het waterpeil in het kanaal snel kan stijgen. Aan de hand van de langsriolen naast de sluiskolken wordt het overtollige water afgevoerd naar de lager gelegeh
Daarnaast kan een kanaal enkel maar functioneren wanneer er voldoende water aanwezig is. Het versassen van schepen zorgt nl. telkens voor een lozing van het bovenpand naar het onderpand. In droge periodes is het dan ook cruciaal dat er een voldoende watertoevoer voorhanden is. Als waterwegbeheerder moeten wij dan ook anticiperen op de gevolgen van de klimaataanpassing. Een uitdaging op zich.
De vernieuwing van de sluizen samen met de verbreding en verdieping van het kanaal moeten dan ook op een goed doordachte manier gebeuren.
– Verlagen van duikers
De Zenneduiker onder het kanaal in Halle en de duiker van de Oude Zenne-arm in Lembeek moeten verlaagd worden. Ook de duikers van de Zuunbeek en de Lotbeek moeten aangepast worden.
Rondom het kanaal
– Het kanaallandschap
Het kanaal naar Charleroi stroomt tussen de verschillenden gemeenten door en doorheen een heel wisselend landschap. De relatie tussen het kanaal en haar omliggende landschap is echter niet overal optimaal. De modernisering die nu op stapel staat is de uitgelezen kans om het kanaallandschap in al haar glorie te herstellen en zelfs te verbeteren. Groenzones, wandelboulevards, rustpunten, autoluwe pleintjes en zoveel meer zullen de band met het kanaal en de waterbeleving versterken.
– Bedrijvenzones
W&Z kiest er vanzelfsprekend voor om de bedrijventerreinen langs het kanaal maximaal uit te bouwen als watergebonden bedrijvenzones. Langs deze zones worden de oevers van het kanaal maximaal ingericht als kades. Zo worden de oevers een ‘werkzone aan de waterkant’. Maar het spreekt voor zich dat ook hier de fietsers en andere (zachte) gebruikers van het jaagpad niet aan hun lot overgelaten worden.
– Natuurvriendelijke oevers
Bij de herinrichting van het kanaal is het belangrijk om het kanaal een volwaardig onderdeel te laten zijn van het open ruimte landschap. In deze zones worden de oevers op ecologisch ingericht zodanig dat ze maximaal deel gaan uitmaken van de groene corridors die het kanaal kruisen.
Dit kan op twee manieren: als plasberm (een verticale vooroever met daarachter een verlaagd deel net onder de waterlijn) of als paaiplaats.
– De jaagpaden
De jaagpaden zijn al lang niet meer de trekkerswegen van vroeger. Nu zijn ze in hoofdzaak dienstwegen om het onderhoud van de kanaaloevers mogelijk te maken. Maar natuurlijk zijn de jaagpaden ook de ideale manier om het kanaallandschap te beleven. De lijninfrastructuur maakt dat jaagpaden een gegeerd goed zijn voor een snelle woon-werk fietsverbinding. Maar ook wandelaars en vissers maken er gretig gebruik van, al is het om even de hond buiten te laten.
Bij de aanleg van de nieuwe oevers wordt ook het jaagpad volledig vernieuwd. Het jaagpad op de rechteroever wordt op termijn zelfs verbreed naar vier meter, zodat het dienst kan doen als fietssnelweg van en naar Brussel. De onveilige oversteekplaatsen ter hoogte van de bruggen verdwijnen door het jaagpad onder de nieuwe bruggen te laten doorlopen. Ook het jaagpad op de linkeroever wordt bij de aanleg van de nieuwe oevers onder handen genomen.
Deze slideshow vereist JavaScript.
Vlaams minister Ben Weyts sprak op de voorstelling van de streefbeeldstudie vandaag alvast zijn geloof uit in het grote belang van dit project: “Ik ben er van overtuigd dat de voorliggende plannen voor de opwaardering van het kanaal, méér zijn dan de optelsom van een aantal infrastructurele ingrepen. De ideeën en conceptbeelden voor het nieuwe kanaal zijn nu al van dien aard en kwaliteit dat ze – mits eventuele kleine aanpassingen en verfijningen – zonder twijfel een nieuwe, frisse wind zullen laten waaien door deze regio en tegelijk een forse bijdrage zullen leveren aan de verdere ontwikkeling van Vlaanderen als logistiek knooppunt in Europa.”
Alle info over dit project is terug te vinden op de nieuwe website www.kanaalnaarcharleroi.be.