SINT-PIETERS-LEEUW: – Nieuwe fase in het beekherstelproject aan de Zuunbeek aan het Volsembroek: dwars op de nieuwe in aanbouw zijnde betonnen stuw is gestart met de aanleg van een dijk. Deze wordt later met grond en gras bedekt en zal maximaal 1,2 m hoog worden. De nieuwe dijk vormt samen met de klepstuw het sluitstuk van het nieuwe overstromingsgebied in de Zuunvallei (een 3e “droog wachtbekken” in de gemeente).
De nieuwe stuw die wordt aangelegd bestaat uit een imposante klep die omhoog getrokken kan worden (een zogenaamde klepstuw), waardoor het waterpeil stroomopwaarts met 2,2 meter zal stijgen. In het verlengde van dit bouwwerk is men op dit moment een dijk dwars op de Zuunbeek aan het aanleggen zodat het gebied stroomopwaarts van de nieuwe stuw onder water kan worden gezet. De dijk wordt met gras ingezaaid en in het weiland geïntegreerd.
Deze slideshow vereist JavaScript.
Geert Cromphout, Van Natuurpunt Leeuwse Natuurvrienden licht het hele hermeanderingsproject van De Zuunbeek toe.
In de naweeën van de historische winter-overstroming van 14 november 2010 (waar Sint-Pieters-Leeuw één van de meest getroffen gemeenten was) kwamen aanpassingen aan de Zuunbeek bovenaan de agenda van de Vlaamse overheid. Vooreerst werd in 2013 het functioneren van de wachtbekkens door VMM geoptimaliseerd met nog meer geavanceerde elektronische sturingen. Doel: de wachtbekkens mogen slechts vol lopen op het ogenblik dat overstromingen stroomafwaarts echt dreigen (en vooral niet te vroeg vol water lopen, aangezien er dan geen buffering van extra water meer mogelijk is op het piekmoment).
Daarnaast werd het beekherstel-dossier door de VMM (dat reeds verregaand was uitgewerkt in 2007) van onder het stof gehaald, geactualiseerd en in uitvoering gebracht.
De hermeandering Van Den Blauw tot Volsembroek
(1) Een volledig nieuwe, maar smallere, bedding werd gegraven. De nieuwe bedding start op de rechteroever aan ons natuurgebied De Weyden door de Canadabossen tot aan de bestaande kleine stuw. Daarna gaat de nieuwe bedding op de linkeroever verder door eerst bossen en dan weiden tot aan het huidige Volsembroek.
Over de ganse lengte blijft de oude, rechte Zuunbeek behouden, maar komen er vaste stuwen die het grootste deel van het water naar de nieuwe meanders gaan sturen. Bij een hoog peil loopt het overtollige water wel over de vaste stuwen heen. De oude bedding doet dan dienst als overstromingskanaal.
(2) Ter hoogte van ons natuurgebied Volsembroek werd de Zuunbeek volledig meanderend gemaakt en de oude bedding gedempt. Het nieuwe tracé is niet gebaseerd op historische plannen: de Zuunbeek liep hier al vanaf de late middeleeuwen in een redelijk rechte bedding (vermoedelijk in functie van de watermolen van Volsem). De nieuwe Zuunbeek is hier breed en de nieuwe oevers hebben ook een beperkte helling, waardoor de Zuunbeek echt gracieus door het landschap slingert.
Daarnaast werd de bodem van deze nieuwe bedding gevoelig verhoogd, zodat de Zuunbeek sneller uit haar oevers kan treden om de vallei onder water te zetten. De Zuunvallei zal hier dus meer dan vroeger overstromen (in plaats van verder stroomafwaarts in het dichtbewoonde Negenmanneke). Tevens gaat dit hier in het Volsembroek ook zorgen voor een “vernatting” van het ganse gebied.
(3) Aan de ingang van het Volsembroek zijn de bouwwerken voor de nieuwe stuw nog volop bezig. Reeds in juni werd gestart aan dit imposante bouwwerk uit beton, nadat de oude kleine stuw werd afgebroken. De omleiding van de Zuunbeek op de rechteroever is tijdelijk voor de duur van de werken.
De nieuwe stuw zal bestaan uit een imposante klep die omhoog getrokken kan worden (een zogenaamde klepstuw), waardoor het waterpeil stroomopwaarts met 2,2 meter zal stijgen. In het verlengde van dit bouwwerk is er daarom een dijk aangelegd dwars op de Zuunbeek zodat het gebied stroomopwaarts van de nieuwe stuw onder water kan worden gezet. De dijk wordt met gras ingezaaid en in het weiland geïntegreerd. Het is ook gepland om op het bouwwerk naast de nieuwe stuw een klein uitkijkplatform in te richten. Deze constructies zullen opvallen en wat boven het landschap uitsteken.
Behalve de werken aan de nieuwe stuw met aanpalende dijk, wordt hier ook nog de Gaspeldoornbeek verlegd. De Gaspeldoornbeek mondt dan rechtstreeks uit in de Zuunbeek en niet in het wachtbekken (waardoor deze kleine beek bij regenval niet langer het wachtbekken deels vult). Ook zal de oever van het wachtbekken verstevigd en natuurlijker gemaakt worden (aanleg van een zachte oever met overgang naar een moeraszone).
Deze slideshow vereist JavaScript.
Van Karenberg tot C. Leunensstraat (Oude Zuun)
(1) Ter hoogte van de Karenberg/Bellestraat werd een nieuwe beekmeander gegraven die het historische tracé volgt van vóór 1972. Bij de uitvoering van de werken werd door VMM geopteerd om geen nieuwe brug aan de Kerkhofstraat te maken.
Hierdoor stroomt de Zuunbeek aan de brug van de Kerkhofstraat weer even in haar oude, rechte bedding om vervolgens weer verder het nieuwe historisch tracé te volgen.
De oevers van de nieuwe bedding worden enkel verstevigd nabij straten. Voorts niet. Het stromende beekwater zal geleidelijk de oevers door erosie (ver)vormen.
De oude, rechte bedding blijft hier ook bestaan om te dienen als extra afwateringskanaal bij hoge waterstand.
(2) In het natuurgebied Oude Zuun werd door VMM de oude, historische beekarm in ere hersteld. Het resultaat is wondermooi en bijzonder pittoresk! Een dikke laag vervuild slib werd verwijderd en voor gespecialiseerde afvalverwerking afgevoerd.
Het verschil met de volledig nieuw uitgegraven stukken Karenberg/Bellestraat is groot. De variatie in de oevers en bedding (hol en bol, diep en ondiep,…) is in de Oude Zuunbeek nog deels aanwezig. Tijdens de werken kon de vegetatie ook deels behouden blijven. Onder andere een oude standplaats van de mooie Tongvaren werd gespaard.
(3) Om de oude Zuunbeek terug aan te sluiten moesten 2 nieuwe stukken bedding uitgegraven (zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts). Deze volgen quasi de vroegere historische ligging. Ons natuurgebied Oude Zuun vormt hierdoor nu een eiland tussen nieuwe en oude Zuunbeek.
Op de rode grintweg langsheen de Zuunbeek komen daarom 2 bruggen: een brug geschikt voor tractors nabij de C. Leunensstraat en een fietsersbrug kant Neerhuis.
De oude beekarm ligt minder diep dan de gekanaliseerde rechte Zuunbeek. Om stromend water in de oude beekarm te krijgen zal een vaste stuw (met ‘schotbalken’) van circa 70 cm hoogte geplaatst worden. Stroomafwaarts wordt het hoogteverschil opgevangen met grote grintkeien in de laatste meander-lus (naast de rode wandelweg). De rechte bedding blijft ook hier behouden als noodkanaal voor grote debieten en wordt onderverdeeld in kleine waterpartijen met vaste stuwen (die wat stromend water doorlaten).
Op aanvraag Gegidste natuurwandelingen door Natuurpunt Leeuwse Natuurvrienden.
Wil U met een groep (vereniging, club, vrienden,…) graag kennis maken met onze natuurgebieden in de Zuunvallei en vooral met het beekherstelproject, kan U een aanvraag indienen voor een geleide wandeling. Kort mailtje naar leeuwse_natuur@yahoo.com.
Vergoeding d.m.v. een gift vanaf 50 Euro ten voordele van de projecten in de Zuunvallei op rekeningnummer Natuurpunt vzw – BE56 2930 2120 7588 – met mededeling “Project 9921 – Zuunvallei”
Zie ook onze eerder gepubliceerde artikels:
23/10/16 – hermeanderingswerken deelproject 4: Oude Zuun
11/09/16 – OMD 2016: Zuunvallei-Beekherstel
17/07/16 – werken hermeandering Zuunbeek volop aan de gang
23/06/16 – proef gravingen hermeandering van de Zuunbeek
05/09/2014 – Infoavond herinrichting van de Zuun
REGIO: – In het kader van de hervorming van de Civiele Bescherming hebben de burgemeesters van Halle – Vilvoorde recent vernomen dat de kazerne Liedekerke mogelijks gesloten zou worden ten voordele van de kazerne in Brasschaat. Dit zou volgens de burgemeesters van Halle-Vilvoorde geen goede zaak zijn voor hun inwoners, voor de regio en bij uitbreiding voor heel Vlaanderen.
