Nieuw boek van Raf Meert over geschiedenis van lambiek weerlegt ontstaanmythes

ZENNEVALLEI: – Raf MEERT (42) schreef een boek over de geschiedenis van lambiek, geuze en kriek. Het boek wil weerwerk bieden tegen de marketing-gedreven mythen en verhalen over de oorsprong van Belgiës beroemdste bier.
Omwille van enorme buitenlandse interesse voor de Belgische spontaan vergiste bieren, wordt het boek in het Engels gepubliceerd onder de titel: Lambic. The Untamed Brussels Beer. Origin, Evolution and Future.

Bij Brouwerij 3 Fonteinen stelde Raf Meert voor familie, vrienden, brouwers, bierliefhebbers en mensen uit de academische en toeristische sector zijn nieuwste boek over de geschiedenis van lambik voor. Raf is van kindsbeen gepassioneerd bezig met lokale geschiedenis. Door eigen stamboomonderzoek ontdekte hij fouten in de historieken van lambiekbrouwerijen Timmermans en Lindemans. Deze toevalsvondsten spoorden hem aan om dieper te graven. “Ik viel daarbij van de ene verbazing in de andere: niet alleen waren er nog meer lambiekbrouwerijen met een foutieve historiek, maar ook over het bier zelf werden heel wat historische onwaarheden verteld.”

Vechten tegen de bierkaai
Om die misvattingen over lambiek de wereld uit te helpen, publiceerde Raf zijn onderzoeksresultaten vanaf 2014 druppelsgewijs op de blog lambik1801, genoemd naar het vroegste lambiekrecept dat hij wist terug te vinden. Ook kranten pikten regelmatig berichten op. “Maar ik merkte dat het heel moeilijk is om op te boksen tegen diepgewortelde overtuigingen. Er was nood aan een consistent overzichtswerk dat niet alleen de oorsprong maar ook de evolutie tot de hedendaagse lambiekbieren in kaart brengt.”

Geen Breugeliaans boerenbier
Onderzoek in archieven bracht aan het licht dat lambiek niet de volksdrank uit Breugels schilderijen was. Evenmin ontstond lambiek op het platteland, maar wel omstreeks 1783 binnen de Brusselse stadsmuren. “Het is een grote misvatting om de oorspronkelijke lambiek als een ‘oerbier’ te zien, dat enkel onderworpen was aan de wil van de natuur. Brusselse brouwers hadden integendeel heel wat empirische kennis en generatielange ervaring nodig om tot lambiek te komen.”

Nieuwe kijk
Door het nieuwe historische onderzoek dienen heel wat definities herbekeken te worden. Zo was faro in oorsprong niet het zoete en weinig gealcoholiseerde bier, was geuze niet het schuimende flessenbier en werd een ander brouwrecept gevolgd. “Lambiekbieren hebben sinds hun ontstaan onmiskenbaar een gedaantewisseling ondergaan en ik besef dat die omslag voor veel bierliefhebbers niet vanzelfsprekend is. Maar respect tonen voor het bier en zijn geschiedenis kan enkel maar door het verhaal te vertellen hoe het echt gelopen is.”

“Vandaag heeft lambiek zijn eigen bijbel.” Jean-Pierre Van Roy, brouwerij Cantillon Brussel.

Eigen bijbel
Jean-Pierre Van Roy van de Brusselse lambiekbrouwerij Cantillon volgt Raf al jaren: “Nooit eerder werd het onderwerp met zoveel ernst en diepgang behandeld, en bovenal zonder verborgen agenda. Dit boek biedt ons een nieuwe kijk op lambiek, faro en geuze, bieren die zo’n belangrijke rol hebben gespeeld in onze geschiedenis. Vandaag heeft lambiek zijn eigen bijbel.”

Buitenlandse interesse
Ook Adam Harbaugh, mede-oprichter van het informatieplatform Lambic.Info dat in 2020 de HORAL Lambic Award won, kan het belang van het boek niet genoeg benadrukken : “Voor het eerst verweeft Raf de culturele betekenis van lambiek met diens historische ontwikkeling. Voor de fanatieke lambikliefhebber is het een totale omslag van wat we dachten erover te kennen. Voor de occasionele bierdrinker is het boek een springplank om de pelgrimstocht naar de Brusselse regio te maken.

Atypisch bierboek
Het is uiteindelijk een atypisch bierboek geworden, zonder kunstzinnige foto’s maar met focus op de inhoud. Omwille van enorme buitenlandse interesse voor de Belgische spontaan vergiste bieren, wordt het boek in het Engels gepubliceerd. Het boek kost 35 EUR is vanaf 2 september te verkrijgen bij brouwerijen 3 Fonteinen (Lot-Beersel) en Cantillon (Anderlecht).
RAF MEERT, Lambic. The Untamed Brussels Beer. Origin, Evolution and Future, 230mm x 150mm, 400 blz., 29 zwart-wit afbeeldingen, ISBN 9789464660470 , 35 EUR.

Deze slideshow vereist JavaScript.

 

Nieuwe uitgave LEWE: Op zoek naar de Sint-Gorikskapel door Raf Meert

2019-10-24-LEWE_01_Raf-MeertSINT-PIETERS-LEEUW: – Ooit stond in het centrum van de gemeente de Sint-Gorikskapel. Doorheen de jaren hebben meerdere auteurs getracht haar precieze ligging vast te stellen. In 2015 pakte Raf Meert met grondige historische diepgang het raadsel aan. Het resultaat was verrassend en wordt in deze Lewe aan de lezer aangeboden.

Raf Meert zijn studie vult een leemte op in de heemkundige geschiedenis van ons dorp. Aan de hand van geschreven documenten uit het verre verleden, legt hij finaal de juiste ligging vast. De studie is helder en gestructureerd opgebouwd, zodat je als lezer steeds vlot kan volgen.
Voor wie minder vertrouwd mocht zijn met sommige plaatsnamen in het centrum van de gemeente, heeft de werkgroep in samenspraak met de auteur getracht de beschreven plekken met een foto in beeld te brengen.

Raf Meert: “In het Centrum hebben eigenaardig genoeg tot voor een 350-tal jaren 2 kerken op goed 100 m van elkaar bestaan. De Sint-Pieterskerk bestaat vandaag nog. do andere kerk was gewijd aan Sint-Gorik. Het statuut wisselt wat naar gelang de tekst. soms Is sprake van een kapel, soms van een kerk. Maar het was weldegelijk een gebouw van zekere omvang dat men kon betreden, dus niet een kapelletje langs de kant van de weg. Het gebouw is rond 1680 volledig afgebroken. De stenen werden hergebruikt in de kerkhofmuur aan de Rink. Dat is de enige tastbare herinnering die we vandaag nog hebben aan de Sint-Gorikskapel. Vervolgens verdwijnt het bestaan van de kapel ook uit het collectief geheugen van de Leeuwenaren. Tot rond 1930 geschiedkundigen uit Halle oude teksten analyseren en het bestaan van de kapel opnieuw blootleggen. Maar daar blijft het dan opnieuw bij tot de jaren 1980, wanneer de heemkundige kring hier in Leeuw opstart. Zo zijn er in LEWE een aantal artikels over de kapel verschenen. En wie LEWE al enige jaren volgt zal zeker al van de Sint-Gorikskapel gehoord hebben.

Diezelfde lezers weten ook dat het steeds een groot raadsel is gebleven waar dìe kapel precies heeft gestaan. In die loop der jaren zijn daar verschillende theorieën over naar voren geschoven, maar het ultieme bewijs werd nooit geleverd. Een van de grote problemen is dat we op heden geen weet hebben van een gedetailleerde kaart waar de kapel op afgebeeld staat.
Daar gaat dit werk dus over. over de zoektocht naar de Sint-Gorikskapel. lk ben daarvoor opnieuw In de archieven gedoken. op zoek naar oude documenten waarin de kapel ergens vermeld wordt‚ veelal de beschrijving van gronden hier in de buurt die de kapel als referentiepunt gebruikten.

2019-10-24-LEWE_02En uiteindelijk ben ik er op uitgekomen dat de kapel ergens gestaan moet hebben waar de lokettenzaal van het gemeentehuis is. De site van het gemeentehuis vormt met andere woorden een historisch zeer beladen plaats voor Sint-PìetersLeeuw. Hier stond allicht de vroegste kerk, de oudste teksten gaan over deze site en daarbij nog eens het standbeeld van Angela van Leeuw hier buiten, dat verwijst naar de eerste vermelding van Leeuw, maakt deze plek tot iets zeer bijzonder voor onze gemeente. Dat dit domein zo bewaard werd, en vandaag aan de gemeenschap toebehoort door een aantal spelingen van het lot, maakt het des te unieker.

Omdat het merendeel van de lezers niet echt vertrouwd is met archiefonderzoek, wat dit precies inhoudt, met welke moeilijkheden men geconfronteerd wordt enz.. heb ik de tekst zo opgebouwd dat ik de lezer meeneem op die zoektocht en hem laat volgen in de gedachtegang om uiteindelijk tot de conclusie te komen.

Zoals ik aangeef in de inleiding, stonden bij mijn eerdere historische studies (kasteel Rattendaal, kasteel Coloma, de boogschuttersgilde ..) volledigheid centraal. Hier ging het om het oplossen van een oud mysterie, waar ik mij echt in vast heb moeten bijten. Zo heb ik tot in Frankrijk gezeten om documenten te vinden die naar de oplossing zouden leiden. lk uit de zoektocht alvast veel voldoening gehaald en ik hoop dat de lezers er even veel plezier uithalen bij het lezen van dit boekje. ”

LEWE is een uitgave van de Gemeentelijke Werkgroep voor Streek- en Volkskunde.
Op zoek naar de Sint-Gorikskapel (108 pg.)
Auteur: Raf Meert
Prijs: 5 euro. Een jaarabonnement op de publicaties van de werkgroep kost 8 euro.
Verkrijgbaar bij de gemeentelijke werkgroep voor Streek- en volkskunde, heemkunde@sint-pieters-leeuw.be

Nieuwe website: Lambik1801

2014-02-27-nieuwe-lambik-websitePAJOTTENLAND / ZENNEVALLEI: -Raf Meert werkt momenteel aan een nieuw historisch project. Vorig jaar deed hij nog onderzoek naar de jubilerende handbooggilde van Sint-Sebastiaan uit Sint-Pieters-Leeuw en eerder schreef hij ook al over de kastelen Rattendaal en Coloma. Zijn nieuwste onderzoek gaat over de geschiedenis van de lambiek, geuze en kriek. Hij beperkt zich daarbij niet tot de Leeuwse brouwerijen Belle-Vue en Lindemans, maar ook de ontstaansgeschiedenis van andere brouwerijen in het Pajottenland en de historiek van het bier zelf zal hij onder de loep nemen.

Raf Meert 26 ste Ridder Sint-Sebastiaan

Raf Meert: “Ik ben eigenlijk toevallig geïnteresseerd geraakt in de geschiedenis van de lambiek. Toen ik enkele jaren terug aan mijn stamboom werkte, ontdekte ik een grote fout in de historiek van brouwerij Timmermans in Itterbeek. Eén van mijn voorvaders was daar al aan het brouwen in 1733 terwijl ze bij Timmermans bij hoog en bij laag beweerde dat er maar eerst in 1781 een brouwerij werd opgericht. Uit mijn archiefonderzoek bleek echter dat Timmermans zich baseerde op gegevens van een andere brouwerij, die elders in het dorp stond.

Maar het bleef niet bij één brouwerij. Toen René Lindemans van de gelijknamige brouwerij in Vlezenbeek in 2011 het Erediploma Vic Feytons uit handen van het Davidsfonds kreeg, besloot Raf ook de historiek van die brouwerij te onderzoeken.

Raf Meert: “Na de huldiging door het Davidsfonds riep Lindemans 2011 uit als jubileumjaar voor haar 200-jarig bestaan. Op etiketten en publiciteitsmateriaal verscheen plots 1811 als stichtingsjaar, terwijl de brouwerij tot kort daarvoor 1809 had aangehouden. Ik vond dat eigenaardig en schreef de brouwerij daarover aan. Uit hun antwoord bleek dat ze voor geen van beide data ook maar enig effectief bewijs hadden. Zowel 1809 als 1811 waren dus uit de lucht gegrepen! Uiteindelijk vond ik in archiefstukken dat Lindemans haar jubileum bijna 20 jaar te vroeg vierde. Het duurde namelijk tot 1829 vooraleer er een Lindemans aan het hoofd van de brouwerij kwam.”

Lichtzinnig.
Dat twee lambiekbrouwerijen op vrij lichtzinnig met de historiek van hun bedrijf omsprongen, stemde Raf tot nadenken: wat als er nog meer aan het gangbare verhaal van de lambiek schortte? Hij besloot daarop een ruimer onderzoek te voeren naar de geschiedenis van het Brusselse streekbier.
2011-05-01-lambik_01 2011-05-01-lambik_02
Raf Meert: “ Wat daarop volgde had ik nooit verwacht. Naast nog eens vier foutieve brouwerijkronieken, ontdekte ik dat ook over de receptuur, de ouderdom en de naamgeving van het bier heel wat onzin wordt verteld. Bierjournalisten, toerismedeskundigen en erfgoedwerkers mogen de laatste jaren dan wel een meer dan bijzondere aandacht voor de lambiek hebben, de kwaliteit van de meegedeelde historische informatie laat duidelijk te wensen over. Bierliefhebbers en toeristen worden meermaals op het verkeerde been gezet. ”

lambik1801_logoWie benieuwd is naar de conclusies van het archiefonderzoek, kan terecht op een website die Raf heeft opgericht: www.lambik1801.be.

In een eerste artikel maakt hij alvast komaf met het vermeend oudste lambiekrecept van Halle uit 1559. Verder zal hij proberen om de 6 tot 8 weken een nieuw artikel te publiceren, tot alle conclusies zijn neergeschreven. Voor wie oprecht en zonder vooringenomenheid geïnteresseerd is in de ware geschiedenis van de lambiek, is een bezoek aan de website dus zeker de moeite waard.

Nieuw boek: Het kasteel Coloma en de heerlijkheid Sint-Pieters-Leeuw

SINT-PIETERS-LEEUW: Raf Meert heeft zijn archiefonderzoek over het Coloma kasteel neergeschreven in een boek: ‘Het kasteel Coloma en de heerlijkheid Sint-Pieters-Leeuw.
Hij geeft het boek uit in eigen beheer je kan het kopen voor 15 euro.

‘Het kasteel Coloma en de heerlijkheid Sint-Pieters-Leeuw’ wil de geschiedenis van het kasteel Coloma opnieuw onder de aandacht brengen. Door de ontwikkeling van de rozentuin verdween in de voorbije 20 jaar de aandacht voor de historische waarde van het domein volledig. De auteurs schetst in zijn boek het ontstaan en de ontwikkeling van het kasteeldomein en geeft een overzicht van de opeenvolgende eigenaars. In een verzameling van korte bijdragen wordt daarbij vooral aandacht besteed aan het belang van Coloma in de Leeuwse geschiedenis, het gebruik en beheer van het domein door zijn eigenaars en de band tussen de kasteelbewoners en de dorpelingen. De auteur maakt daarbij komaf met een aantal hardnekkige misverstanden over het kasteel en zijn bewoners. Tot slot wordt de balans opgemaakt of het behoud van Coloma de moeite waard is geweest.

Raf Meert: “ Ik heb altijd interesse gehad voor geschiedenis. Anderzijds heeft mijn grootvader in zijn tijd ook heel wat opzoekingen gedaan over Sint-Pieters-Leeuw. En de zoektocht naar de geschiedenis van Coloma is eigenlijk begonnen toen ik aan een project rond Rattendaal werkte. Daar had ik een band mee omdat mijn grootouders er de laatste pachters waren. Ik heb toen ontdekt dat Rattendaal en Coloma op een bepaald ogenblik dezelfde eigenaars hadden. En zo had ik al extra info over Coloma gekregen en als je dan begint te zoeken beslis je dan om ook over Coloma eigen opzoekingen te doen.
Dit jaar is ook een speciaal jaar want het is 20 jaar na de renovatie en tevens is het precies 100 jaar geleden dat de laatste graaf die hier gewoont heeft gestorven is, dat was in 1912. Dus het was nu het ideale moment om een werk rond Coloma te maken.
Ik kon daarbij de hand leggen op een aantal bijzondere stukken zoals een dagboek van een voormalige kasteelheer en verschillende oude schilderijen van het kasteel. Deze en nog vele andere stukken geven een uniek beeld van vijf eeuwen kasteel Coloma. Bovendien kon ik een aantal misvattingen rechtzetten. Zo is Coloma niet ontstaan uit een middeleeuwse ridderburcht, zoals men de bezoekers van de rozentuin wil doen geloven. Het kasteel ontstond rond 1525 ‘vanuit het niets’. Op een braak terrein liet een rijke Brusselse familie de vijvers uitgraven en een buitenverblijf bouwen.
Via dit boek zullen de Leeuwenaren ook enkele leuke weetjes over Coloma te weten komen. Zo stond er vroeger bijvoorbeeld  een staande wip in het kasteeldomein.”

boek: ‘Het kasteel Coloma en de heerlijkheid Sint-Pieters-Leeuw’.

formaat : 16 cm x 24 cm
230 bladzijden
30 afbeeldingen, waarvan 13 in kleur
kostprijs : 15 EUR

Wie het boek wil kopen neemt best contact op met Raf Meert via:  raf_meert@hotmail.com

Raf Meert (° 1979), ingenieur-architect, is van kindsbeen af gefascineerd door het verleden. Op zijn zestiende begint hij met de opmaak van zijn stamboom en komt zo voor het eerst in contact met oude archieven. Het opsporen van oude documenten is inmiddels een echte passie geworden die reeds tot een aantal verrassende vondsten leidde. Na een studie over het kasteel van Rattendaal in 2011, is dit het tweede boek over de geschiedenis van het dorp waar hij opgroeide.

agenda: Raf Meert voordracht over het Coloma Kasteel

SINT-PIETERS-LEEUW: – Op vrijdag 21 september 2012 geeft Raf Meert, op persoonlijk initiatief, een voordracht over zijn vondsten over het Coloma kasteel.
De voordracht zal doorgaan op de Roosezolder van het kasteel Coloma en begint om 20.00 uur. De toegang is gratis.

Raf Meert: “Nauwelijks 30 jaar geleden bewoog men nog hemel en aarde om Coloma omwille van zijn historische waarde voor Sint-Pieters-Leeuw van de ondergang te redden. In 1992 werd de renovatie eindelijk voltooid en kreeg het kasteel een herbestemming als cultureel centrum. Het park werd deels omgevormd tot rozentuin. Vandaag 20 jaar later verkommert Coloma opnieuw.
Als gebouw is het in prima conditie, maar niemand lijkt zich nog te interesseren voor de historische waarde van het kasteel. Alle aandacht gaat naar de steeds groter wordende rozentuin. Het kasteel mag dan wel dienst doen als cultureel centrum, het is een decorstuk geworden in een
overweldigende verzameling rozen. In die zin duwt de recent geopende Chinese rozentuin het oude kasteel Coloma opnieuw wat verder naar de achtergrond.

Het is ook opmerkelijk vast te stellen dat het gemeentebestuur het kasteel graag als uithangbord gebruikt. Het kasteel Coloma staat steevast afgebeeld op toeristische folders, jaarverslagen en onthaalbrochures. Maar eigenlijk weet men zeer weinig over zijn verleden. Dat is hoogst eigenaardig voor een kasteel waarvan men doorgaans beweert het belangrijkste van het dorp te zijn geweest. Wat op heden over het kasteel Coloma is gekend, beperkt zich tot enkele bladzijden in toeristische brochures en eerder algemene geschiedkundige werken over Sint-Pieters-Leeuw.

Twee jaar geleden startte ik een eigen onderzoek naar de historiek van het kasteel. Ik kon daarbij de hand leggen op een aantal bijzondere stukken zoals een dagboek van een voormalige kasteelheer en verschillende oude schilderijen van het kasteel. Deze en nog vele andere stukken geven een uniek beeld van vijf eeuwen kasteel Coloma. Bovendien kon ik een aantal misvattingen rechtzetten. Zo is Coloma niet ontstaan uit een middeleeuwse ridderburcht, zoals men de bezoekers van de rozentuin wil doen geloven. Het kasteel ontstond rond 1525 ‘vanuit het niets’. Op een braak terrein liet een rijke Brusselse familie de vijvers uitgraven en een buitenverblijf bouwen.

Op vrijdag 21 september geef ik een voordracht over mijn vondsten, in de eerste plaats om de Leeuwenaren opnieuw warm te maken voor het verleden van ‘hun’ kasteel. De voordracht zal doorgaan op de Roosezolder van het kasteel Coloma en begint om 20u. De toegang is gratis. “.

agenda: Hof te Zellik – vijf eeuwen kasteel en hoeve in Rattendaal

SINT-PIETERS-LEEUW: – Voor zij die geïnteresseerd zijn in de boeiende en merkwaardige geschiedenis van het Hof te Zellik en het Kasteel van Rattendaal:
Raf Meert, gepassioneerd historicus en kleinzoon van de laatste uitbaters van het Hof te Zellik (Kasteelhoeve Rattendaal) te Sint-Pieters-Leeuw heeft de geschiedenis van de kasteelhoeve grondig onderzocht en vastgesteld dat een groot deel van wat actueel over de oude geschiedenis van Rattendaal verkondigd wordt niet correct is.

Om die foute geschiedenis van het kasteel en de hoeve van Rattendaal enigszins recht te zetten zal Raf Meert een voordracht houden op zondag 25 september 2011 om 15u00 in de kapel van CTS (Continental Theological Seminary), Kasteelstraat 48 te 1600 Sint-Pieters-Leeuw.

Iedereen is welkom en de toegang is vrij.

Raf Meert: “Mijn grootouders waren de laatste landbouwers op het hof te Zellik, de hoeve van het kasteel van Rattendaal. Ik heb er dan ook een bijzondere band mee. In 2009 zorgde mijn oom, André Adams, voor een geslaagde renovatie van de schuur en de koestal tot bedrijvencentrum “kasteelhoeve Rattendaal”. Maar ik vond dat naast de gebouwen ook de ziel van het hof een eerherstel verdiende. Gedreven door mijn passie voor het verleden dook ik het archief in om het verhaal van de pachters op de kasteelhoeve te achterhalen.

Wat daarop volgde had ik niet verwacht. Naarmate mijn onderzoek vorderde stelde ik met stijgende verbazing vast hoeveel fouten de publicaties over het kasteel van Rattendaal en het hof te Zellik wel niet bevatten. Ik bracht uiteindelijk de afgelopen twee jaar heel wat vrije tijd door tussen oude documenten. Het resultaat is een verrassend nieuwe kijk op het kasteel van Rattendaal in de geschiedenis van Sint-Pieters-Leeuw.

Het kasteel van Rattendaal ontstond 400 jaar geleden op een oude hoeve, het hof te Zellik. De eigenaars waren zo onder indruk van het idyllische landschap dat ze de hoeve omvormden tot een kasteel met een landgoed van meer dan 55 hectare. Vandaag rest daarvan nog enkel de kasteelhoeve, de paardenstallen en een deel van het park. Het kasteel werd grotendeels gesloopt en de boomgaarden verkaveld tot de woonwijken Jagersdal en Zonneweelde.